Uyku; Dış uyaranlara karşı bilincin, bütünüyle veya bir bölümünün gittiği, tepki gücünün zayıfladığı ve her türlü etkinliğin büyük ölçüde azaldığı dinlenme durumudur.
Uyku dünyaya yeni gelen çocuğun temel fizyolojik ihtiyaçlarının başında sayılır.
İyi uyku alışkanlıklarının yerleşmesi 2 yıldan fazla süre alabilmektedir.

Çocukların ihtiyacı olan ortalama uyku saatleri:

İki yaşına kadar değişen kısa süreli devreler halinde 18 saatten 15 saate kadar düşmektedir.
Okul öncesi döneme (5 yaşa kadar) 13-15 saat arasıdır.

Okul dönemi (6-13 yaş arası) 9-11 saat arasıdır.

Uykunun çocuk gelişimdeki önemi:

Fizyolojik önemi: Gece salgılanan melatonin hormonu büyümenin sağlıklı ilerlemesini ve bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Düzenli uyuyan çocuklarda öğrenme hızlanır ve hafıza güçlenir.
Sosyo-duygusal önemi: Yalnız uyuyan çocukların kendi başına kalabilme becerileri gelişir. Bağımlılık geliştirme riskleri düşer.

Uykuyu etkileyen faktörler:

Çocukların duygusal durumları: kardeş kıskançlığı, kayıp-boşanmalar, aile içindeki gerginlikler, kaygılar, korku hikayeleri ve filmleri.
Çocukların fizyolojik durumları: yatmadan önce çok yorgun ya da enerjik olmaları, beslenmeleri.

Sağlıklı uyku rutini oluşturma yolları:

1. Uyku saatinden en az yarım saat önce çocuğa uyku saati hatırlatılmalı ve sürdürdüğü etkinliği tamamlanmasına fırsat tanınmalıdır.
2. Hareketli oyunlar uykudan bir saat önce bıraktırılmalıdır.
3. Gece beslenmeleri ve sıvı alımı sınırlandırılmalıdır. Uykudan önce bol sıvı alımı gece tuvalet ihtiyacı oluşturacağı için uykuyu bölebilir.
4. Çocuğun gelişimine uygun bir uyku saati belirlenmeli ve belirlenen uyku saatine uyulmalıdır.
5. Uyku öncesi rutinleri yapılmalıdır: süt içmek, diş fırçalamak, pijamaları giymek, bebeklere banyo vb.
6. Çocuğun uykuya kolay geçebilmesi için öykü okuma, gün ile ilgili sohbet etme etkinlikleri yapabilirsiniz.
7. Çocuğunuz uykuya geçerken yanına yatmak yerine yatağının yanında bulunan bir yerde ya da ayak ucunda oturabilirsiniz.
8. Uykuya geçişini kolaylaştıracak bir uyku nesnesi seçmesini sağlayabilirsiniz. (oyuncak ayı, battaniyesi, uykuya geçmede zorlanıyor ise: ebeveynin bir giysisi) .
9. Çocuğunuz karanlıktan korkuyorsa odada bir gece lambasını ya da koridorun ışığı açık bırakabilirsiniz.
10. Sakin ve kararlı bir şekilde iyi geceler dileyerek sabah görüşeceğinizi söyleyin.
11. Çocuğunuz ağlayarak uyanıyorsa yanına giderek sakinleştirip, uyuyuncaya kadar yanında bekleyeceğinizi söyleyin.
12. Çocuğunuz anne ile ayrılmakta zorlanıyorsa babanın bu sorumluluğu paylaşması çocuğa da uyku konusunda kararlı olunduğunu gösterecek aynı zamanda çocukla anne arasında ki ilişkinin olumsuz etkilenmesinin önüne geçecektir.
13. Çocuğunuzun isteği doğrultusunda odasında değişiklikler yapabilirsiniz. Çocuğun kendi seçtiği eşyaların olduğu bir odada uyuma isteği yüksek olacaktır.

Uzun süredir sizinle yatan çocuğunuzun yatağını nasıl ayırabilirsiniz:

1. Bu konuda anne baba kararlı ve tutarlı olmalıdır.
2. Çocuğa özel alan kavramından bahsedilerek ebeveyn yatak odasının, aynen onun odası gibi özel olduğu söylenmelidir.
3. Uygulamaya başlamak için bir kaç gün sonrası seçilebilir.
4. Çocuğa kendi odasında uyumasının onun için neden gerekli olduğu anlatılmalıdır.
5. Çocuğunuz başka bir odada uyuma konusunda çok direnç gösteriyorsa kademeli geçiş yapabilirsiniz.
6. Önce kendi odanızda ayrı bir yatakta, alıştıktan sonra kendi odasında yatmasını sağlayabilirsiniz.

İlişki güçlendirici etkinlik:

Kendi yatağında uyku öncesi hazır olan çocuğunuzu dinlemek ve onun baş etmede zorlandığı durumları çözümleyebilmek için: “aktif dinleme” yöntemini kullanın. Bu gününü nasıl geçirdiğini sorarak başlayabilirsiniz. Sonrasında anlattığı problemi nasıl çözebileceğini beraber bulun.

*Aktif dinleme: Dr. Thomas Gordon’ın konuşan bireyin sözlerini açarak tekrar etme yöntemidir.