Sevgili anne babalar!
Çocuğunuzun okula başlama süreci her ne kadar heyecanlı olsa da biraz da kaygı içeren bir dönemdir. Okullar çocukların okula rahat alışabilmesi için oryantasyon programları uygulamaktadırlar. Bu programlar, çocuğunuzun ve sizin okulu, öğretmeni tanıması için yapıldığından, katılmanızı tavsiye ederim. Oryantasyon sürecinde eğer çocuğunuz sizden ayrılmak istemezse, okulun nasıl bir yol izleyeceğini sorun ve okulla beraber plan yapın. Oryantasyon dönemi genellikle 3-5 gün arası sürer. Çocuğunuz ayrılan bu sürede okula alışamayabilir. Her çocuğun okula alışma süreci farklılık gösterebilir. Bu çocuğunuzun duygusal ihtiyaçları ile ilgilidir. Bu nedenle çocuğunuzun okula alışma sürecini diğer çocuklarınki ile kıyaslamak doğru olmayacaktır. Okulun ilk günleri kafanızda soru işaretleri olması gayet normaldir. Çocuğunuz “Acaba yemek yiyecek mi?”, Sizi özleyecek mi? Ağlayacak mı? Günler geçtikçe bu soru işaretleriniz veya kaygınız azalmıyor ise muhakkak bu konuda okulla görüşme yapın. Bu dönemde tek başınıza değilsiniz. YARDIM İSTEYİN! Özellikle anneler birçok şeyi kendileri yapmak zorundaymış gibi hissediyorlar. Oysa yardım istemek hem sizin hem de çocuğunuz için süreci daha sağlıklı kılacaktır. Eşinizden, büyük ebeveynlerden, arkadaşlarınızdan ve okuldan destek alın.
Planlı hareket etmek işleri kolaylaştırır. Aksiyon planları yapabilirsiniz. Çocuğunuz okula servisle mi gidecek yoksa siz mi götüreceksiniz? Eğer okula alışmada problem yaşıyorsa, belki bir süre sizin götürmeniz uygun olacaktır. Okula beraber gidip okulda durmanız çocuğunuzun iyi hissetmesini sağlayacak, kendini güvende hissedecek, siz orada olduğunuz için okulun da güvenli bir yer olduğu düşüncesini benimseyecektir. Eğer sizden ayrılması çok güç olacaksa, okula aileden bir yakınınızın götürmesi yolunu deneyebilirsiniz. Çocuğun okula alışabilmesi için, önce öğretmenine alışmasını beklemek doğru bir yaklaşımdır. Küçük yaştaki çocuklar özellikle yeni girdikleri bir ortamda güven duyacakları bir yetişkinin yanında olmak isterler. Bu kişi de çocuğunuzun öğretmenidir. Sizin öğretmene güvenli tavrınızı gören çocuğunuz için öğretmene güven duymak daha kolay olacaktır.
Çocuğun okula alışmasını etkileyen en önemli faktörlerden birisi de sizin kaygınızdır. Yetişkin kaygısı çocuğunkinden fazla olur. Neler olabileceği üzerine senaryolar yazmak yetişkin düşüncesidir. Bu sebeple eğer kaygınız yüksekse rehber öğretmenle görüşme yapabilir veya başka bir uzmandan destek alabilirsiniz. Sizinkinden farklı olarak kaygılı çocukların merak ettiği şey ise “annem/babam beni buradan alacak mı?” dır. Çocuğunuzun bu kaygısını azaltmak için ona doğru ve net bilgiler vermeniz gerekir. Eğer çocuğunuz ayrılmak istemiyor ve ağlıyorsa bu kendini güvende hissetmediği içindir. Çocuğun kendini güvende hissetmemesi, genellikle o an ortaya çıkan bir durum değildir. Sizden daha önce hiç ayrılmamışsa, tuvalete bile gittiğinizde yalnız kalamıyorsa, okula geldiğinde ağlaması normaldir. Çocuğunuz ağladığında onu ağlarken bırakıp gitmeyin. Okula güvenmesini bekleyin. Bunun için kademeli ayrılma yapabilirsiniz. Çocuğunuz sabah okula sevinçle girip akşam size okula gitmek istemediğini söylerse, bunun nedenini anlamaya çalışın. Ayrılma sorunu yüzünden değil, okulda yaşadığı bir şey yüzünde mi okula gitmek istemediğini öğretmeni ile de görüşün.
Çocuğunuzun Okula Alışmasını Kolaylaştırmak İçin İzlenebilecek Diğer Yollar;
Okulla ilgili süreçlere çocuğunuzu dahil edin. Örneğin okul alışverişini beraber yapmanız çocuğunuzun motivasyonunu arttıracaktır.
Siz yanınızdan ayrıldığınızda bir daha geri gelmeyeceğinizi sanabilir. Bu nedenle geri geleceğinizi kesinlikle somutlaştırarak anlatın.
Çocukların zaman algısı bizden farklıdır. Bu yüzden zamanı örnekleyin. “Hani anneannene gidiyoruz ya o kadar süre okulda kalacaksın, sonra ben seni gelip alacağım.” “ Hani parka gidiyoruz ya o kadar süre okulda kalacaksın” vb. Okuldaki veya kolunda bulunan bir saat üzerinden de geleceğiniz saati gösterebilirsiniz.
Oyuncak ve sizin bir eşyanız gibi evi veya sizi hatırlatacak, kendini güvende hissetmesine destek verecek bir geçiş nesnesini okula götürmesi için teşvik edebilirsiniz.
“Okula gitmek zorundasın!” cümlesi çocuklar için anlamlı değildir. Okula zorunluluktan değil; eğlenceli ve güzel zaman geçireceği, yeni arkadaşları ve öğretmeni olacağı ve yepyeni bilgiler öğreneceği bir yer olduğu için gideceğini anlatmanız ilgisini çekecektir.
Çocuğunuzun duygularını kabul edin. Seni özledim diyorsa siz de onu özlediğinizi söyleyebilirsiniz. Okulda sıkıldım dediğinde “aaa okulda sıkılınır mı hiç!” demek veya benzeri şekilde dalga geçmek duygusunu yok saymaktır.
Okul veya öğretmen hakkında çocuğunuzun yanında olumsuz konuşmayın. Bu tür konuşmalar çocuğun okula karşı olumsuz duygular beslenmesine neden olabilir.
Evde kardeş varsa, büyük çocuk okuldayken evde eğlenceli şeyler yaptığınızı anlatmayın.
Sizin, eşinizin veya yakınlarınızın okul fotoğraflarını göstererek okulla ilgili olumlu, eğlenceli anılarınızı anlatmanız çocuğunuzun okula ilgisini arttıracaktır.
Okulla ilgili görselli kitaplardan destek alın. Beraber böyle kitapları okumak, okula alışmakla ilgili yaşanan olayları ve duyguları çocuğunuzun ve sizin için anlamlı hale gelmesine destek olur.
Sabah giyinme krizi yaşanmaması için kıyafetlerini akşamdan hazırlayabilirsiniz. Çocuklar her zaman mevsimine göre giyinmediğinden, mevsim dışı kıyafetleri dolaptan kaldırarak kafasının karışmaması için önlem alabilirsiniz.
Okulda neler yaptığı ile ilgilendiğinizi gösterin ve okuldaki günü hakkında yönlendirici olmayan sorularla sohbet edin. “Öğretmenini sevdin mi, okulu sevdin mi?” yerine “Bugün seni heyecanlandıran bir şey oldu mu?”, “Seni mutlu eden neler oldu?”, “Bugün yeni neler öğrendin?” Arkadaşlarının/öğretmenin ismini hatırlıyor musun” gibi sorular sorabilirsiniz.

RESİMLİ OKUL GÜNÜ ÇİZELGESİ: Okul gününü anlatan görselli bir çizelge hazırlamanız da çocuğunuz için bir bilinmeze gitmek yerine okulu tanınır hale getirecektir. Görselde sabah kalkıştan itibaren neler olacağını anlatabilirsiniz.
Çizelge Örneği; Kişisel bakım, giyinme, kahvaltı, okula gidiş, okul, okuldan dönüş, okuldan sonra parka gitme, yemek, kitap/uyku. Bu maddelerin hepsinin yanına maddeyi anlatan bir resim çizebilir veya renkli fotoğrafını yapıştırabilirsiniz. Rutinlerinize göre çizelgeye istediğiniz maddeleri ekleyip çıkarabilirsiniz. Rutinler çocuklara kendilerini iyi hissettirecektir. Okuldan bir önceki akşam, çizelgenin üzerinden çocuğunuzla sohbet edip, sabah da üstünden bir daha geçebilirsiniz. Hatta okula gittiğinizde çocuğunuzun soruları olursa çizelgeden destek alabilirsiniz. Çizelgeyi buzdolabı veya kapı gibi görünür bir yere asmanız çocuğunuzun çizelgeye aşinalığını arttıracaktır.
Çocuğunuzun okula uyumu, okulla yapacağınız işbirliği ile gerçekleşir. Bu nedenle okulla her şeyi açık ve net bir şekilde konuşmanız önemlidir.
Çocuğunuzun okula sevgi ve güvenle başlamasını ve tüm bunlar olurken, ilk günlerin heyecanını kaçırmamanızı dilerim.